İklim krizi, çevre kirliliği, atıklar ve özellikle plastik atıklar… Son yıllarda bu başlıkları çok fazla duyuyoruz. Geçtiğimiz yüzyılda gelecekte yaşanacak felaketler olarak nitelendirilen bu durum artık günümüzün en önemli ve kritik gerçeği duruma gelmiş halde. Tüketim alışkanlarımız değişmediği, geri dönüşüme, sürdürülebilir ve döngüsel ekonomi kurallarına yeterince önem vermediğimiz sürece gelecek yıllarda ne yazık ki daha büyük felaket senaryolarını yaşayabiliriz. Zira gözden kaçırılan en büyük tehdit mikroplastikler!
Mikroplastikler 5mm’en daha küçük, çevre kirliliğine neden olan, büyük oranda petrol türevli olup düz ya da şekilsiz olan polimerik parçacıklarına verdiğimiz isimdir. Bu denli küçük olmalarına rağmen doğal yaşam ve insan yaşamı için büyük tehdit oluşturuyorlar. Zira geçtiğimiz günlerde Hollandalı bilim insanları insan kanında ilk defa küçük plastik parçacıklar yani mikroplastikler bulunduğunu tespit etti.
Uzmanlar tarafından yapılan testler incelendiğinde araştırmaya katılan 22 kişiden 17’sine ait kan örneklerinde mikroplastiğe rastlandı. Plastik parçacıkların insan sağlığı için ne kadar büyük zarara neden olduğunu henüz tam olarak tespit edilmedi fakat araştırmacılardan Prof. Dr. Marja Lamoree mikroplastiklerin insan kanında bulunmasının başlı başına endişe verici bir durum olduğunu söylüyor.
Hollandalı uzmanlar tarafından daha önce yapılan araştırmalarda insanların su ve yiyecek yoluyla mikroplastikleri yutabileceği, bu parçacıkların dışkıda hatta plasentada bulunduğu tespit edilmişti. Üstelik bebeklerin dışkısında yer alan mikroplastik oranının yetişkinlere oranla 10 kat fazla olduğu saptanmış ve bunun en önemli nedenlerinden biri olarak bebeklerin plastik şişelerle beslenmesi olabileceği belirtilmişti.
Fakat plastik parçacıkların insan kanında da olduğu ilk kez tespit edildi. Zira mikroplastiklerin varlığını kanda tespit etmek oldukça zor. Çünkü çoğu plastikten üretilmiş araştırma gereçleri ölçüm sonuçlarını etkileyebiliyordu. Bu sorunu oradan kaldırmak için uzmanlar bu araştırma için özel üretilmiş cam ve çelik ürünler kullandı.
Araştırmaya katılan 22 kişiye çeşitli kan testleri uygulandı ve 17 kişinin kanında mikroplastik tespit edildi. Alınan kan örneklerinin yüzde 50’sinde PET plastik tespit edildi. Plastik parçacıkların bir kısmının plastik şişelerden diğer üçte birinin ise gelende gıda ambalajı olarak kullanılan polistiren madde içerdiği tespit edildi.
Peki, plastik parçacıklar insan sağlığı için ne denli tehlikeli?
Utrecht Üniversitesi Tıp Fakültesi tarafından daha önce yapılan araştırmalarda mikroplastiklerin insan hücrelerine hasar verebileceğine dair bulgular elde edilmişti. Kanda bulunan plastik parçacıkların insan bedenine ne kadar zarar verdiği konusunda hala kapsamlı bir bilgi bulunmuyor. Endişeye neden olacak bulgular olsa da plastiklerin insan vücudunda nasıl davrandığını gösteren daha fazla araştırma yapılması gerekiyor.
Gelecek süreçte daha fazla bilgiye ulaşılacak. Ancak araştırmacılara göre, ilk aşama yani mikroplastiklerin insan kanında varlığı artık biliniyor.
