İkim değişikliği ile mücadelede atıkların dönüştürülmesi büyük önem taşıyor. Dönüştürülen ürünler yeniden ekonomiye kazandırılıyor. Son dönemde atık ekonomisi adı verilen yeni bir sektör doğmaya başladı. Bu da beraberinde tehlikesiz atıkların ithalat ve ihracatını getiriyor. Kâğıt, alüminyum, plastik, demir gibi tehlikesiz atıklar istenen seviyede olmasa da son yıllarda işlenerek yeniden ekonomiye kazandırılıyor.
Konuya ilişkin değerlendirmelerde bulunan İTÜ çevre mühendisliği, Profesör Doktor Erdem Görgün, bu kapsamda her türlü üretim sürecinde doğal kaynakların tüketilip atılmadığı, oluşan atıkların tekrar ekonomiye kazandırıldığı yeni bir ekonomi türü olan atık ekonomisi sektörünün doğduğunu ve bu ekonominin geri dönüşüm sektörünü ortaya çıkardığını belirtti.
Atıkların dönüşümü için modern tesisler kuruluyor. Bu işletmeler kapasitelerini doldurabilmek için tehlikesiz atık ithalatı da yapıyor. Tehlikesiz atık ithalatı yapan tesisler ise ilgili kurumlarca sıkı şekilde denetleniyor. Atık ithalat izni ancak gerekli şartları taşıyan firmalara veriliyor. Bunlar da ancak üretim kapasitesinin yüzde ellisine kadar ithalat yapabiliyor.
Son günlerde oldukça sık duymaya başladığımız Türkiye’nin Avrupa’dan çöp ithal ettiği konusu gündemde. Konuya ilişkin gündeme gelen iddiaları değerlendiren Görgün, Avrupa’dan çöp değil atık ithal edildiğinin altını çizdi. Atık ithalinin ülkemiz için bir tehdit olmadığına dikkat çeken Görgün, çöp kelimesinin istenmeyen, hiç kimsenin tutmak istemediği ve bertaraf edilmesi gereken malzeme olarak tanımlandığını ifade etti. Çevre mühendisliği biliminde çöp kelimesinin terminolojik olarak kullanılmadığını belirten Görgün, atık kelimesinin kullanıldığını ifade etti.
Türkiye’de 2020 itibariyle atık ithalatında kota uygulamasına geçildi. Tesislerin üretim kapasitelerinin en fazla yüzde ellisi kadar atık ithalatı yapmalarına izin veriliyor. Peki, Avrupa’dan Türkiye’ye gelen o çok tartışmasında gerçekler ne? Bu ithalat neden önemli? Geri dönüşüme katkısı ne? Neden bu kadar gündemde?
Bu sorular hakkında değerli açıklamalarda bulunan Görgün, bu atıkların aslında petrolden daha kıymetli olmaya doğru hızla ilerlediğini, eğer geri dönüştürülmüş malzemeler ürünlerde kullanılmazsa, döngüsel ekonomi sürecini tamamlayamayacağımıza dikkat çekti. Bu bağlamda iklim değişikliğiyle ilgili koyduğumuz hedefleri karşılayamayacağız konusunda uyarda bulunan Görgün, kimsenin çöp ithali için milyonlarca dolar para vermeyeceğini dile getirdi. Zira söz konusu atıklarla yeni ürünler elde edildiğini vurgulayan Görgün, sanayici ve geri dönüşümcülerin bu atıkları yeniden hammadde haline getirerek ormanlara ve denizlere atılması yerine ekonomiye kazandırdıklarını ifade etti.
2021 yılı başında neden ithal edildiği tam olarak bilinmeyen türde plastiklerin ithalatı yasaklandığının altını çizen Görgün, bu kapsamda endüstri sektöründe ortaya çıkan atıkların ve üretim ya da kullanım sonrası ortaya çıkan atıkların toplayarak tekrar ham madde yapılarak ekonomiye kazandırılacağını belirtti. Bu noktada geri dönüşüm sektörünün gelecek yıllarda dünyanın en önemli sektörü haline gelmeye başlayacağına dikkat çeken Görgün, iklim kriziyle yüzleşerek mücadele edeceksek Türkiye’de geri dönüşüm sektörünün kurumsallaşması, güçlenmesi ve parlayan yıldız haline gelmesi gerektiğini ifade etti.
